İleri Evre Kanser Nedir?
İleri evre kanser (veya aynı zamanda ileri aşama kanser olarak da adlandırılır), kanserin başlangıç noktasından uzak bölgelere veya vücudun farklı bölgelerine yayıldığı veya büyük bir tümör haline geldiği bir aşamayı ifade eder. Bu aşama, kanserin vücut içinde ilerlediği ve çoğu kez tedavi seçeneklerinin daha sınırlı hale geldiği bir dönemi temsil eder.
Kanser evrelemesi, kanserin büyüklüğünü, yayılma derecesini ve etkilediği diğer organları değerlendiren bir süreçtir. Kanserler, genellikle evre 0’dan IV’e kadar sınıflandırılır. İleri evre kanser denildiğinde genellikle evre III ve evre IV olarak kabul edilen aşamaları içerir.
Belirtileri ve Prognozu
İleri evre kanserin belirtileri ve prognozu, kanserin türüne ve vücudun hangi bölgesini etkilediğine bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir. Genellikle, ileri evre kanseri olan hastalar daha yoğun tedavi gerektirebilir ve kanserin tedavi edilebilirliği azalabilir. Bu nedenle, erken teşhis son derece önemlidir.
Tedavi Seçenekleri
İleri evre kanseri tedavi etmek için kullanılan yöntemler, kanserin türüne ve aşamanın ciddiyetine bağlı olarak değişebilir. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale, kemoterapi, radyoterapi, hedefe yönelik tedaviler veya immünoterapi yer alabilir. Tedavi planları, bir multidisipliner sağlık ekibi tarafından hastanın ihtiyaçlarına göre özelleştirilir.
İleri Evre Kanser Genetik Tarama Testleri
Günümüzde hangi organ veya dokunun kanseri olduğunun belirlenmesi kadar artık kanserin hangi tetikçi mekanizma ile oluştuğunun belirlenmesi daha önemli olmaya başlamıştır.
Kanserde genetik testler yapıldığında saptanan mutasyonlardan SÜRÜCÜ (Driver) mutasyon belirlenir. Genellikle dokuda saptanma oranı yüksektir. Protein üzerine etkisi kanserle ilişkilendirilen mutasyonlardır. Bunların dışında YOLCU (passenger) mutasyonlar saptanabilir. Bu mutasyonların dokudaki oranı genellikle sürücü mutasyonlardan daha azdır. Genellikle bu mutasyonlar hastalığın seyrini değiştirir. Uzak organlara yayılmasına yol açabilir. Bu mutasyonların tespiti hangi ilaçlara duyarlı ya da dirençli olduğunun belirlenmesinde de önemlidir. Bu mutasyonların birikimi ileri evre kanserlerde daha büyük önem taşır. Hastadan hastaya değişebilmekle birlikte aşağıdaki testler yapılmaktadır. Mekanizmalar daha iyi anlaşıldıkça bu panellere yeni testlerin ekleneceği de kesindir.
Kanserle ilgili bilgilerimiz ve tecrübelerimiz artıkça ileri evre kanserlere yaklaşımlar da değişmektedir. Artık “tümöragnostik yaklaşım” kabul edilmektedir. Kanserin türüne veya kanserin vücutta başladığı yere bakılmaksızın, kanserin genetik ve moleküler özelliklerine göre kanseri tedavi etmek için ilaç veya diğer maddelerin kullanıldığı bir tedavi türüdür. Tümör-agnostik tedavi, ilacın hedeflediği genetik mutasyona (değişime) veya biyobelirteçlere sahip tüm kanser türlerini tedavi etmek için aynı ilacı kullanır. Bir tür hedefe yönelik tedavidir. Erken tanı olan kanserlerde de ileri evre olan kanserlerde de elimizin güçlenmesini sağlamaktadır. Artık geniş paneller yapılmakta ve bir genetik değişiklik saptanırsa bu değişikliğe yönelik tedaviler planlanmaktadır. Bu da hastanın yaşam kalitesini ve süresini uzatmaktadır.
İleri Evre Kanserler İçin Uygulanan Testler
- PDL1 ekspresyonu
- MSI (Mikrosatellit instabilitesi)
- Tümör mutasyon yükü (TMB)
- Füzyon panelleri
