Pankreas Kanseri Nedir?
Pankreas kanseri, pankreas hücrelerinde anormal bir büyüme ve çoğalma sonucu oluşan bir kanser türüdür. Pankreas, mide ile ince bağırsak arasında bulunan, sindirim enzimleri ve insülin gibi önemli maddeleri üreten bir organdır. Tedavi seçenekleri genellikle cerrahi müdahale, kemoterapi ve radyoterapiyi içerir.
Pankreas Kanseri Belirtileri:
Pankreas kanseri genellikle erken evrelerde belirti vermez ve genellikle daha ileri aşamalarda teşhis edilir. Belirtiler genellikle diğer sağlık sorunlarına benzer olabilir. Ancak, pankreas kanserinin ilerlemesiyle birlikte ortaya çıkan bazı belirtiler şunlar olabilir:
- Karın Ağrısı:
Pankreas kanseri genellikle karın bölgesinde ağrıya neden olabilir. Bu ağrı, sırtta da hissedilebilir. - Kilo Kaybı ve İştahsızlık:
İlerlemiş pankreas kanseri, iştah kaybına ve kilo kaybına neden olabilir. - Sarılık (Cilt ve Gözlerde Sararma):
Pankreas tümörü, safra kanallarını tıkayarak sarılığa (cilt ve gözlerin sararması) neden olabilir. - İnce ve Açık Renkli Dışkılar:
Sarılık ve safra akışının engellenmesi, dışkı renginde değişikliklere neden olabilir. - Koyu Renkli İdrar:
Safra akışının engellenmesi, idrarın renginde değişikliklere yol açabilir. - Mide Bulantısı ve Kusma:
Mide bulantısına ve kusmaya neden olabilir. - Şeker Metabolizması Sorunları:
Pankreasın insülin üretimini etkileyen tümörler, kan şeker düzeylerinde dalgalanmalara ve şeker metabolizması sorunlarına yol açabilir. - Bağırsak Sorunları:
Sindirim sistemi üzerinde etkili olabilir ve bağırsak sorunlarına yol açabilir.
“Bu belirtiler, pankreas kanserinin ilerlemiş aşamalarında ortaya çıkabilir ve genellikle hastalık erken aşamalarda tespit edilemediği için bu belirtiler görüldüğünde derhal bir sağlık profesyoneliyle görüşmek önemlidir. Tanısı için çeşitli görüntüleme testleri, biyopsi ve kan testleri gibi yöntemler kullanılır.”
Pankreas Kanseri Genetik Testi Nedir?
Pankreas kanseri genetik testi, bireyin genetik materyalinde (DNA) bulunan belirli genlerdeki değişiklikleri inceleyen bir tür genetik testtir. Bu test, pankreas kanserinin genetik bileşenlerini anlamak ve bireyin kansere yatkınlığını belirlemek amacıyla yapılır.
Genetik Değişikliklerin Belirlenmesi: Pankreas kanseri genetik testi, bireyin genetik materyalinde bulunan belirli genlerdeki mutasyonları veya değişiklikleri belirlemek için yapılır. Bu genetik değişiklikler, bireyin kansere yakalanma riskini etkileyebilir.
Risk Değerlendirmesi: Ayrıca bu test bireyin kanser gelişme riskini değerlendirmek amacıyla kullanılır. Özellikle ailesinde kanser öyküsü bulunan bireylerde genetik testler, genetik yatkınlığı belirlemede önemli olabilir.
Ailesel (Herediter) kanser tarama paneli : Merkezimizde yaklaşık 220 tane kanserle ilişkisi olduğu bilinen, 400 kadar da kanserle ilişkili olduğu düşünülen “aday” genler bulunmaktadır. Yeni kanser genleri tanımlandıkça panele eklenmekte ve paneller güncel tutulmaktadır.)
Genetik Danışmanlık: Test sonuçları genellikle karmaşık olabilir. Bu nedenle, pankreas kanseri genetik testi öncesinde ve sonrasında genetik danışmanlık almak önemlidir. Genetik danışmanlar, bireyin test sonuçlarını anlamalarına ve bu bilgilerin yönetilmesine yardımcı olabilir.
Tedavi Yaklaşımları: Pankreas kanseri genetik testi, bireyin tıbbi tedavi yaklaşımlarını belirlemede de kullanılabilir. Özellikle bazı genetik değişiklikler, belirli tedavi yöntemlerine daha iyi yanıt verebilir veya klinik çalışmalara katılım için uygun olabilir.
Aile İleriye Doğru Planlama: Genetik test sonuçları, bireyin ailesindeki diğer bireylerin kanser riski hakkında da bilgi sağlayabilir. Bu, ailenin gelecekteki sağlık planlaması için önemli olabilir.
Genetik test, genellikle bir sağlık profesyoneli tarafından önerilir ve uygulanır. Ancak, testin herkes için uygun olmadığını ve kişisel ve aile öyküsü göz önüne alınarak değerlendirilmesi gerektiğini unutmamak önemlidir.
Pankreas Kanseri İçin Kullanılan Genetik Tarama Testleri Nelerdir?
Kolanjiokarsinoma /Pankreas Karsinomu İçin;
- KRAS (12,13,61,117, 146.kodon) (Yeni Nesil Dizi Analizi-NGS)
- P53 (TP53) (Dizi analizi)
- CDKN2A (Dizi analizi)
- BRCA1-2 (Tüm Gen Dizi Analizi) (Yeni Nesil Dizi Analizi-NGS) (PARP İnhibitörü Hassasiyeti) (Dokudan)
- MSI (Mikrosatellit instabilitesi)
PD-L1 İmmünhistokimya Testi: PD-L1 proteininin varlığı veya yokluğu, immünoterapi tedavileri için bir belirleyici olabilir. Bu test, immünoterapiye yanıt olasılığını değerlendirmeye yardımcı olabilir.
Mismatch repair yolağında-MMR protein immünohistokimya boyama
Tümör mutasyon paneli: Birçok farklı genetik değişikliği aynı anda test etmeye yardımcı olan NGS (Yeni nesil dizileme) yöntemiyle yapılan genetik panel testlerdir. (Tümör mutasyon paneli). Kanser dokusundan yapılabileceği gibi Likid biyopsi yapılarak hastadan alınacak kandan elde edilen serumdan da yapılan çalışmalardır. Bu test ile hem çok sayıda gende mutasyon olup olmadığına bakılmakta, eş zamanlı mikrosatellit instabilitesi ve tümördeki mutasyon yükü hesaplanmaktadır. Bu paneller, tümörün genetik profilini daha ayrıntılı bir şekilde analiz etmektedir. Bu testler hastada var olan tümörün benzersiz özelliklerinin belirlenmesine yardımcı olarak “kişiselleştirilmiş tedavi” seçeneklerini ve prognozu belirlemek için önemlidir. Farklı merkezlerde farklı gen sayısı içeren testler bulunmaktadır. Merkezimizde yapılan panelde geniş gen taraması, Tümör mutasyon yükü (Tumor mutation burden),PDL/PDL1 ve mikrosatellit instabilitesini de değerlendiren bir panel kullanılmaktadır. Bu panelde eş zamanlı olarak klasik kemoterapotik ajanların hastada yaratabileceği toksik etkiler ve ilaç etkinlikleri ile ilişkili polimorfimler de değerlendirilmektedir. Yumurtalık kanseri tanısı konmuş hastaların, tedavi seçeneklerini değerlendirmek için bir onkolog ve genetik uzmanına danışmaları önerilir.
RNA Füzyon (Gen Füzyon) Paneli; Kanser dokusundan RNA elde edilerek NGS yöntemi ile tüm RNA’ları görüntüleyerek füzyonlar ve bazı kayıp ve kazançları değerlendirdiğimiz bir yöntem olarak “RNA seq” hastalar için kullanılabilecek ilaçların ve prognostik belirteçlerin belirlenmesinde çok önemli bir yer tutmaktadır
Kimler Pankreas Kanseri Genetik Testi Yaptırmalıdır?
Pankreas kanseri genetik testi, özellikle belirli risk faktörlerine sahip olan bireyler için önerilebilir. Ancak, genetik testin kimlere yapılması gerektiği konusunda kesin kurallar yoktur ve bireysel durumlar dikkate alınarak karar verilmelidir.
- Ailesinde Öyküsü Bulunanlar: Özellikle birinci derece akrabalarda (ebeveynler, kardeşler, çocuklar) pankreas kanseri öyküsü varsa, genetik test daha fazla anlam taşıyabilir.
- Kişisel Pankreas Kanseri Geçmişi Olanlar: Daha önce teşhisi almış olan bireyler, genetik test düşünülebilir. Bu durumda, genetik test sonuçları tedavi ve takip planını etkileyebilir.
- Belirli Genetik Sendromlara Sahip Olanlar: Bazı genetik sendromlar, kanser riskini artırabilir. Örneğin, Peutz-Jeghers sendromu, Lynch sendromu ve BRCA gen mutasyonları pankreas kanseri riskini etkileyebilir. Bu sendromlara sahip bireyler genetik test düşünmelidir.
- Çok Sayıda Aile Üyesinde Kanser Öyküsü Olanlar: Ailede sadece pankreas kanseri değil, aynı zamanda diğer kanser türlerinin sıkça görüldüğü durumlarda genetik test düşünülebilir. Çeşitli kanser türlerinin bir arada görülmesi genetik yatkınlığı işaret edebilir.
- Erken Yaşta Kanser Tanısı Konmuş Bireyler: Özellikle genç yaşta pankreas kanseri teşhisi konmuş bireylerde genetik test düşünülebilir. Erken yaşta kanser teşhisi, genetik faktörlerin rol oynayabileceğini düşündürür.
Her durumda, genetik test kararı bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilmelidir. Genetik danışmanlık, test sonuçlarını anlamak ve bu bilgilerin yönetilmesi konusunda bireye rehberlik etmek için önemlidir. Unutulmamalıdır ki genetik test, kanser riskini belirlemede bir araç olup, kesin bir pankreas kanseri teşhisi koymak için kullanılmaz.
Kolanjiokarsinoma Nedir?
Kolanjiokarsinoma, safra yollarında (kolanjiyum) ortaya çıkan bir kanser türüdür. Kolanjiyum, safra üreten bir organdır ve safra, yağların sindirimine yardımcı olan bir sıvıdır. Kolanjiokarsinoma genellikle belirgin olmayan belirtilerle başlar.
