Mide Kanseri (Gastrik Adenokanser) Nedir?
Mide Kanseri, Gastrik adenokanser veya yaygın adıyla “mide adenokanser”i, mide dokusunun iç yüzeyindeki bez hücrelerinden kaynaklanan bir kanser türüdür. Mide kanserlerinin en sık rastlanan türüdür ve mide kanserlerinin büyük bir yüzdesini oluşturur.
Kanserin Başlangıcı ve Yayılması
Gastrik adenokanser, genellikle mide mukozası olarak adlandırılan iç yüzeydeki mukus üreten hücrelerden veya mide bezlerinin içindeki hücrelerden kaynaklanır. Kanser, mide duvarlarının iç tabakalarına doğru yayılabilir ve lenf düğümlerine veya diğer organlara metastaz yapabilir.
Mide Kanseri Genetik Testi Nedir?
Mide kanseri genetik testi, bireylerin kanser riskini belirlemek ve genetik yatkınlığı değerlendirmek için kullanılan tıbbi bir testtir. Bu test, kişide mide kanseri ile ilişkili genlerde kansere yatkınlık yaratacak bir “mutasyon” diğer adıyla “varyant”, ilişkili bir gende genin çalışma hızını değiştirecek bir “değişiklik” olup olmadığını araştırır.
Mide Kanseri Genetik Testi Kimler İçin Uygundur?
Mide kanseri genetik testi, belirli risk faktörlerine sahip olan veya aile geçmişinde mide kanseri olan kişilere önerilmelidir. Mide kanseri genetik testinin kimler için uygun olduğunu belirlemek için aşağıdaki faktörler göz önünde bulundurulabilir:
Aile Geçmişi: Ailede mide kanseri öyküsü bulunan kişiler, genetik test yaptırmayı düşünmelidir. Özellikle birinci dereceden akrabalarda (anne, baba, kardeş) mide kanseri vakaları varsa, genetik testin önemi çok daha büyüktür.
Genetik Mutasyonlar: Belirli genetik mutasyonları taşıyan kişiler, bu risk altında olabilirler. Örneğin, CDH1 genindeki mutasyonlar, aile tipi diffüz mide kanseri riskini artırabilir. Bu nedenle, bu tür mutasyonları taşıyanlar genetik testi düşünmelidirler.
Mide Kanseri Öyküsü: Bireyin mide kanseri tanısı almış olması veya daha önce kanseri geçirmiş olması genetik testi düşünmeyi gerektirebilir. Teşhisi konulan kişilerde aile geçmişi ve genetik faktörler daha fazla önem taşır. Çok detaylı araştırılmalıdır.
Diğer Kanser Türleri: Kendi veya aile geçmişinde mide kanseri dışında diğer kanser türleri (örneğin kolorektal kanser, meme kanseri) de varsa, bu durum genetik testleri düşünmeyi gerektirir. Bazı genetik sendromlar, farklı kanser türlerine yatkınlığı artırabilir.
Çoklu Kanser Öyküsü: Aynı kişinin veya aile üyelerinin birden fazla kanser türüne sahip olması veya aynı kanserin birden fazla odakta bulunması genetik testleri düşünmeyi gerektirebilir. Bu durum, belirli genetik yatkınlıkların varlığını gösterebilir.
Kişisel Risk Faktörleri: Sigara içme, aşırı alkol tüketimi ve aşırı tuzlu veya tütsülenmiş gıda tüketimi gibi kişisel risk faktörlerine sahip olanlar, mide kanseri genetik testi için değerlendirilmelidirler.
Genetik testler, genetik danışmanlık ile birlikte yapılmalıdır ve bir sağlık profesyonelinin gözetiminde değerlendirilmelidir. Test sonuçları, kişisel tıbbi ve aile öyküsüne dayalı olarak bir sağlık planı oluşturmak için kullanılabilir.
Mide Kanseri İçin kanserin kalıtsal olup olmadığını araştırmak için kullanılan tarama testleri
Bu testler ailede kanser olan veya kendisi kanser olan bir kişide bu kanserin kalıtsal-herediter olup olmadığını anlamak için kullanılır. Bu testlerin amacı hem kanser olan kişide kanserin tekrar etme veya başka bir organda da kanser gelişme riskini belirlememizi sağlayacak; hem de bu kişinin ailesinde riskli olan diğer kişileri belirlememizi sağlayacaktır.
Ailesel kanser yatkınlığının taranması: Kişide kansere yatkınlık konusunda riski artıran bir genetik değişiklik taranması: Herediter kanser tarama paneli (Bu panelde yaklaşık 220 tane kanserle ilişkisi olduğu bilinen, 400 kadar da kanserle ilişkili olduğu düşünülen “aday” genler bulunmaktadır. Yeni kanser genleri tanımlandıkça panele eklenmekte ve paneller güncel tutulmaktadır.) Bunun için hastadan kan örneği alınır. Kişilerin hastalık riskini daha iyi anlamalarına ve erken teşhis veya önleyici önlemler alma konusunda daha bilinçli kararlar vermelerine yardımcı olabilir. Çıkan sonuca göre nasıl bir tarama yapılacağı belirlenir.
Mide Kanseri Riskini Belirlemede Genetik Testlerin Rolü
Mide kanseri riskini azaltma ve önleme açısından genetik testlerin nasıl kullanılabileceği ve bu testlerin rolünden de bahsetmek isteriz. Kanser tanısı alan kişilerin %15’i ailesel kanserlerdir. Ailesel kanserlerde tedavi algoritmaları ve kişinin yeni kanserlerden korunması için alınması gereken tedbirler farklıdır. Ailesel kanserlerde ailenin diğer bireyleri de risk altındadır. Bu nedenle hem tedaviye yönlendirmek hem de ailedeki diğer kişilerin korunmasını sağlayabilmek için ailesel kanser tanısı büyük önem taşımaktadır. Tüm kanser tanısı almış kişilerin ister aktif olarak kanser tedavileri devam etsin, ister geçmişte kanser yaşamış olsun mutlaka bu testleri yaptırması gerekir.
Bunun haricinde ailesinde kanserli bireylerin olduğu kişiler kendi kanser risklerini azaltmak üzere bu testleri yaptırmalıdır. Bu testlerin sonucuna göre kanser için bir risk tespit edilirse hem nasıl takip edileceği, erken tanı için nasıl bir tarama programına girmesi gerektiği o kişi için hangi yöntemle taramanın daha doğru olduğu belirlenecek hem de bu kişinin ailesinde kimlerin genetik olarak taranması gerektiği belirlenecektir. Yine yaşam şekli konusunda da değişiklikler önerilecektir (Tütsülenmiş yemek yenmemesi gibi)
Kullanılan Genetik Tanı Testleri (Bu testler mide kanseri olan bir kişide tanıya destek vermek, hastalığın klinik seyrini öngörmek ve tedavi seçeneklerini belirlemek için kullanılır)
- HER2/ CerbB2 (İmmünhistokimyasal Boyama/Adet) (IHC çalışmaları TÜM BLOKLARDAN AYRI ÇALIŞMA YAPILMAKTADIR.)
- HER2/ CerbB2 (FISH)
- MSI (Mikrosatellit instabilitesi)
- PDL1 ekspresyonu
- KIT (c.2394C>T)
- PIK3CA (Yeni Nesil Dizi Analizi-NGS) (Ekson 9: E542 ve E545 ; Ekson 20: H1047) MTOR (inhibitörleri için)
Mide Kanseri Genetik Testi Sonuçları ve Anlamı
Genetik tanı testlerinin sonuçları, hangi gende hangi değişikliğin olduğu değerlendirilerek mide kanseri için hem tanısal hem prognostik (kanserin klinik seyri için fikir verecektir ve klinikçiyi-onkoloğu yönlendirecektir) bilgiler verecek hem de kanserle ilişkili akıllı ilaçların seçimi konusunda klinikçiyi yönlendirecektir. Artık birçok ilaç genetik mutasyonlar rapor edilince reçete edilebilinmektedir. Mide kanserine özel genler çalışılabileceği gibi daha geniş gen panelleri de çalışılabilir.
Tümör mutasyon paneli: Birçok farklı genetik değişikliği aynı anda test etmeye yardımcı olan NGS (Yeni nesil dizileme) yöntemiyle yapılan genetik panel testlerdir. (Tümör mutasyon paneli). Kanser dokusundan yapılabileceği gibi Likid biyopsi yapılarak hastadan alınacak kandan elde edilen serumdan da yapılan çalışmalardır. Bu test ile hem çok sayıda gende mutasyon olup olmadığına bakılmakta, eş zamanlı mikrosatellit instabilitesi ve tümördeki mutasyon yükü hesaplanmaktadır. Bu paneller, tümörün genetik profilini daha ayrıntılı bir şekilde analiz etmektedir.
Bu testler hastada var olan tümörün benzersiz özelliklerinin belirlenmesine yardımcı olarak “kişiselleştirilmiş tedavi” seçeneklerini ve prognozu belirlemek için önemlidir. Farklı merkezlerde farklı gen sayısı içeren testler bulunmaktadır. Merkezimizde yapılan panelde de geniş gen mutasyonlarını içeren Tümör mutasyon yükü (Tumor mutation burden),PDL/PDL1 ve mikrosatellit instabilitesini de değerlendiren bir panel kullanılmaktadır. Bu panelde eş zamanlı olarak klasik kemoterapotik ajanların hastada yaratabileceği toksik etkiler ve ilaç etkinlikleri ile ilişkili polimorfimler de değerlendirilmektedir.
Mide Kanseri Genetik Testi ve Tedavi Planlaması
Mide kanseri genetik testi, kişinin tedavi seçeneklerini nasıl etkileyebilir?
Halk arasında akıllı ilaçlar olarak tanımlanan tespit edilen genetik değişikliği/mutasyonu hedef alan- (hedefe yönelik) yani direk mutasyon bölgesine bağlanarak zararlı genin etkisini azaltan veya ortadan kaldıran ilaçlardır.
Bu sebeple mide kanseri genetik testi, riskin değerlendirilmesi ve kişiselleştirilmiş sağlık planlarının oluşturulmasında önemli bir rol oynar. Ancak test sonuçları mutlaka bir sağlık profesyonelinin rehberliğinde değerlendirilmelidir. Kişiselleştirilmiş bir sağlık planı oluşturmak ve kanser riskini azaltmak için bu tür testler değerli bir araç olabilir.
Mide Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve bazen belirgin olmayabilir. Ancak, aşağıda mide kanserinin sık görülen belirtilerini bulabilirsiniz:
- Mide Ağrısı ve Dispepsi: Sürekli veya sık sık mide ağrısı hissi, mide kanserinin erken belirtilerinden biri olabilir. Dispepsi olarak adlandırılan mide rahatsızlığı, şişkinlik, hazımsızlık ve mide yanması gibi semptomları içerebilir.
- Yutma Zorluğu: Yutma güçlüğüne yol açabilir. Özellikle katı gıdaları yutmakta zorlanma veya boğulma hissi yaşanabilir.
- Mide Bulantısı ve Kusma: Mide bulantısı ve kusma gibi sindirim problemlerine neden olabilir. Bu semptomlar genellikle yemeklerden sonra veya yemekler sırasında ortaya çıkabilir.
- Ağırlık Kaybı: Ani ve belirgin kilo kaybı, mide kanserinin ilerlemiş aşamalarında sıkça görülen bir belirti olabilir. Bu kilo kaybı, iştah kaybı veya sindirim problemleri nedeniyle meydana gelebilir.
- Kanlı Dışkılama veya Siyah Dışkı: Mide kanaması, dışkılarda kan veya siyah renkli dışkılara yol açabilir. Kara dışkı (melena), mide veya üst bağırsak kanamasının bir işareti olabilir.
- Halsizlik ve Yorgunluk: Vücudu besin maddelerini emme yeteneğini bozabileceği için halsizlik ve yorgunluk hissine neden olabilir.
- İştah Kaybı: İştah kaybına yol açabilir ve yemek yeme isteğini azaltabilir.
- Sarı Cilt ve Göz Beyazları: Sarılık, mide kanseri gibi bazı kanserlerin ilerlemiş aşamalarında karaciğerin etkilenmesi sonucu görülebilir. Sarılık, cilt ve göz beyazlarının sarı renkte olmasıyla kendini gösterir.
Unutmayalım ki bu belirtiler başka sağlık sorunlarına da işaret edebilir, lütfen kendinize “kanser” teşhisi koymayınız. Bizim üzerinde önemle durduğumuz nokta sağlık şikayetlerinin göz ardı edilmemesidir. Erken teşhis, tedavi şansını artırabilir, bu nedenle belirtiler görüldüğünde vakit kaybetmeden bir doktora başvurmak ve bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir.
